YAKIN TARiHiMiZiN SiSLi SORULARI -2

SYKES-PICOT ANLASMASI

Yandaki harita I. Dunya Savasi sirasinda 16 Mayis 1916 tarihinde Rus, ingiliz ve Fransizlarin son Osmanli topraklarini masa basinda nasil paylastiklarini anlatiyor. Bu harita Ingiliz, Fransiz ve Ruslarin gizli olarak yaptigi -Osmanliyi Paylasma Anlasma-si olarak bilinen Sykes-Picot Anlasmasidir. Dikkat ederseniz bugunku Ortadogu haritasi asagi yukari o gun cizildigi bicimdedir.


Haritada gosterilmeyen ve o anlasmaya gore Istanbul, Bogazlar ve Dogu Anadoludan (Samsun, Sivas, Van hattinin dogusundan) olusan topraklar Rusyaya hediye edilmistir. Fakat Ingiltere ve Fransa, Rusyanin Subat 1917 Bolsevik Devrimini gerekce gostererek Rusyayi bu ortakliktan cikartmislardir. Zaten savaslar ve ic savaslar yuzunden zayif olan Rusya olayi 1946 ya kadar sineye cekmis fakat anlasmanin gizliligini sabote ederek anlasmayi dunyaya aciklamistir.

Savastan sonra Rusyaya verilmeyen Dogu Anadolu ve Istanbulu daha sonra Ingilizler isgal etmislerdir.
***

Osmanliya travma yaratan Sykes-Picot Anlasmasi ile Istanbulun fethi arasinda ironik bir acidan benzerlik vardir. 1453 de Bizans uygarligi Osmanli hegemonyasi altina girmis, Sykes-Picot ile de Osmanli uygarligi ingiliz hegemonyasi altina girmistir.
1945 de II. Dunya Savasindan zaferle cikan ABD daha sonraki surecte ingilterenin dunya hegemonyasinin bir kismini kendi uzerine devralmistir. Bu devralmaya Turkiyedeki ingiliz etkisi dahildir.

1946 da savasin diger galibi olan Rusyanin Sykes-Picot taki payini istemeye baslamasi ile pacasi tutusan Ismet Inonu 1949 da Ingiltereye ve Amerikaya iyice yaklasmis 1952 de NATO ya katilarak ulkenin gidisatina ABD ve Ingiltereyi resmi olarak sokmustur. Bundan sonraki donemde Silahli Kuvvetler basta olmak uzere neredeyse tum kurumlar ABD pararlelinde siyaset yapmis hatta gerektiginde ABD den gelen darbe taleplerinide yerine getirmislerdir.
***

Kralice Victoria doneminde ingiliz basbakani olan Benjamin D’Israeli sayesinde olgunlasan Yahudilere tolerans tavri giderek "Jugenstaat" fikrini gelistirmis, bu surecte bir Israil devleti niyetide yine Sykes-Picot Anlasmasi vasitasiyla vucut bulmustur. "Balfour Declaration of 1917" bu niyeti resmilestirmis ve 1948 tarihinden sonra ABD ve Ingiltere tarafindan fiilen hayata gecirilmistir.
***

1938 deki Alman isgalinden sonra gume giden, ABD tarafindan kurtarilan bir daha ABD ve Ingiltereyi yakalayamayan Fransa ise tablodaki degerini buyuk bir olcude kaybetmistir. Hala bunu icine sindiremedigi icin Rusya ve Cin gibi arada bir ABD-Ingiltere-Israil hattina muhalefet yaparak kendine saygiyi yukseltmeye gayret eder ama bir turlu isgal edilmisligin gunahindan kurtulamamistir.

Almanya ise bir daha tehdit olmayacak sekilde isgal edilmis, parcalanmis ve dagitilmistir.


YAKIN TARiHiMiZiN SiSLi SORULARI 1
YAKIN TARiHiMiZiN SiSLi SORULARI 2
YAKIN TARiHiMiZiN SiSLi SORULARI 3